Çocuklarla kağıt işleri yapmak

 Kâğıt İşleri


Okul öncesi eğitim kurumlarında kâğıtla yapılan çalışmalar önemli bir yer
tutmaktadır. Bu çalışmalar çocukların seçim yapma ve karar verme yeteneklerinin
gelişmesine yardımcı olmaktadır. Kuralları öğrenme ve benimseme, yardımlaşma ve
paylaşmayı, grup çalışmalarına katılmayı öğrenirler. Aynı zamanda kendi işini planlamayı,
uygulamayı, sonuçlandırmayı başarır, bağımsız bir kişilik geliştirirler.

Çeşitli kâğıtlar, yapılandırmamış malzeme olarak sunulduklarında yaratıcı düşünmeyi destekler. El-göz
koordinasyonunu geliştirir. Görsel alanın gelişmesine yardımcı olur. Çocuklar kâğıtlarla
oynamaktan hoşlanırlar. Çeşitli boy, renk ve cinsteki kâğıtlar bu çalışma için kullanılabilir.
Elişi kâğıdı, teksir kâğıdı, kalın paket kâğıtları, grapon, karton, renkli fon kartonları, eski
gazete ve dergi sayfaları, tuvalet kâğıdı, kese kâğıtları, takvim ve afiş kâğıtlarının renkli
yüzeyleri ve resim kâğıtları kullanılabilir.

Öğretmenler, kâğıtla yapılan çalışmalarda çocuklara yeterli süre tanımalı, araç
gereçleri önceden hazırlamalıdır. Sadece kesmeyi öğrenmek bile küçük çocuklar için önemli
bir uğraştır. Çocuklar keserek bir şeyler yapmaya başlamadan önce makası kullanmayı
öğrenmelidirler. Önce biraz kâğıt ve ucu küt bir makasla denemeler yaptırılmalıdır. Plastik
makaslar iyi kesmediği için kullanışlı değildir. Çocukların güven içinde çalışmasına özen
gösterilmelidir. Öğretmen makas kullanan çocukları engellemeden yakınlarında bulunmalı
gerektiği zaman yardım etmelidir. Öğretmen kâğıt çalışmalarını planlarken yaratıcılığı ön
plana çıkarabilmek için, değişik özellikteki kâğıtların bir kısmını değişik şekillerde kesebilir.

Çocukların kesmesi için farklı şekillerde kaplanmış kâğıtların üzerine çeşitli obje resimleri
kesebilir. Yuvarlama ve yırtma yapabilmeleri için değişik özellikteki kâğıtları kullanabilir.
Öğretmen, çocukların çalışmalarının öncesinde ve çalışmaları sırasında kesinlikle örnek
göstermemelidir. Öğretmenler, çocukların çalışmalarını büyüklerin ölçülerine göre değil, her
çocuğun kendi ilgi, beceri ve gelişim düzeyine göre değerlendirmelidir. Kâğıt çalışmaları,
serbest zamandaki diğer etkinliklerle aynı anda düşünülmeli, öğretmen tarafından kesinlikle
diğer sanat etkinliklerinin dışında çocukların tümüyle yapılan bir grup çalışmasına
dönüştürülmemelidir.

Ayrıca çocuklara değişik boyutlarda çeşitli kâğıtlar sunmak gerekir. İnce, dar, uzun,
geniş, şekilli (üçgen, kare, dikdörtgen, daire) olarak hazırlanan kâğıtlar bu etkinlik için
ayrılan masa veya bölümlere yerleştirilebilirler. Çocuklar kullanımı güç maddeleri kullanma
deneyimleri arttıkça değiştirecekler, farklı boyut ve cinste kâğıtlar kullanacaklardır.
Kâğıtlarla birçok tekniğin kullanılabileceği çalışmalar yapılabilir. Kâğıt katlama
(origami), yırtma, buruşturma, bükme ve kesme teknikleri kullanılarak şapkalar, kuklalar,
maske, insan, hayvan ve nesne figürleri, süs eşyaları, özel günler için süsler, hediyeler, tebrik
kartları, dramatizasyon çalışmaları için kostümler hazırlanabilir. Ayrıca kâğıt çalışmalarında artık malzemeler de çeşitli amaçlar için ürünü zenginleştirmekte kullanılır.
Kâğıt işlerinde yırtma, kesme, katlama ve yuvarlama teknikleri kullanılmaktadır.

Yırtma

Kâğıdı istenilen şekle göre bir ucundan tutup makas kullanmadan elle parçalamaktır.
Çocuklar gazete kâğıdı ya da dergi sayfalarına istedikleri resmi çizerler, sonra çizdikleri bu
resmi kesmezler, yırtarak çıkarırlar.

 Kesme


Kâğıt işlerinde en çok uygulanan bir tekniktir. Bir kâğıda çizilen herhangi bir şekil
makas kullanılarak kesip çıkarılır. Kesme işlerinin en basiti bir kâğıdı ikiye katlayıp değişik
biçimde ufak delikler yapmak için kat yerinden kesmektir. Kâğıt sonra bir daha katlanıp aynı
işlem tekrarlanır. Bu dörtlü katlamanın sonunda güzel desenler elde edilir.


Katlama
Mukavva hariç her kâğıda uygulanır. Yelpaze, kedi merdiveni yapmada kullanılır.
Kâğıda istenilen şekilde kesin hatlar kullanarak şekil vermektir.

Çocuklarla etkinlik hazırlama

ÇOCUKLARIN YAŞ VE GELİŞİM ÖZELLİKLERİNE UYGUN ETKİNLİKLER
HAZIRLAMA VE UYGULAMA


 Boya Çalışmaları


Okul öncesi eğitim kurumlarında çocuklar boyalarla çalışmaktan büyük zevk alırlar.
Çocuklar boyalarla bireysel veya grupla çalışırlar. Grupla çalışma çocukların birbirleriyle
uyum içinde olma, yardımlaşma, temiz ve düzenli hareket etme alışkanlıklarını
kazandırmalarına yardımcı olur. Çocuklar boya çalışmaları yaparken duygu ve düşüncelerini
ifade eder, yaratıcılıkları ve hayal güçleri gelişir. Çalışmalar sırasında çocuklar, renkleri ve
çevrelerindeki nesneleri tanırlar. El ve göz koordinasyonu gelişir.

Boya çalışmalarında, pastel boyalar, kalın uçlu renkli boya kalemleri, sulu boyalar,
parmak boyalar vb. kullanılmaktadır. Bu etkinlikte eğitim programlarında değişik boya tekniklerine yer verilmelidir (serbest resim çalışmaları, baskı çalışmaları, ebru çalışması, kazıma boya, sihirli boya,
damlatma, püskürtme, basit batik çalışmaları vb.). Boya çalışmalarında, kullanılacak yardımcı malzemeler ve boya yapılacak zeminde de zaman zaman değişiklik yapılmalıdır.

 Sulu Boya Çalışmaları


Piyasada hazır olarak tabletler halinde veya tüplerin içinde macun kıvamında
bulunabilir. Her ne kadar tüplerin içinde olanlar çocukların kullanımı için pratik ve ideal
olsalar da ekonomik olmadıkları için öğretmenler tarafından kullanımı çok sınırlıdır. Ayrıca
her kırtasiyede bulunması mümkün değildir. Okul öncesi çocuğu için tablet halinde olanlar
kullanılacaksa da tabletlerin büyük boyutta olduğu markalar tercih edilmelidir. Böylelikle
çocuk bu tabletleri sulandırıp renk çıkartmaya çalışırken kalın fırçasını boya tabletlerinin
içinde rahatça döndürebilir.

Sulu boya çalışması


Okul öncesi sanat etkinliklerinde sulu boyanın kullandırılacağı yerlerde elde yapılan
boya türleri rahatlıkla kullanılabilir. Parmak boyasında tarif edilen pek çok boyayı
sulandırmak ve içine sıvı yağ ya da gliserin katmak suretiyle alternatif sulu boya elde edilir.


Pastel Boya Çalışmaları


Boya pigmentlerini yağlı ya da yağsız bir eriyiğin içine katarak elde edilen, yağlı ve
kuru olmak üzere iki türü olan, tebeşire benzer boya kalemidir. Yağsız olanlar yağlı olanlara
oranla daha pahalı olup daha çok profesyonel kullanıma yöneliktir. Çocukların kullanması
için yağlı olan tercih edilmelidir. Okul öncesinden başlayarak kolayca kavranabilirliği ve
canlı renkleri dolayısıyla çocukların zevk alarak kullandıkları bir malzemedir. Pastel boyalar
piyasada değişik markalarda, çeşitli renk skalalarında ve çeşitli fiyatlarla hazır olarak
bulunur. Hangi marka seçilirse seçilsin zehirli madde içermeyenler tercih edilmelidir. Çünkü
boyalar görüntü itibariyle küçük çocuklara oldukça iştah kabartıcı görünebilir.

Her türlü yaş grubu tarafından kullanımı pratik ve hemen hemen her yerde rahatlıkla
bulunabildiği için okul öncesi ve ilköğretim okullarında tercih edilen bir boya türüdür. Pastel
boyalar, tek başlarına bir resim malzemesi olarak kullanılabildiği gibi suya dayanıklı
olmalarından dolayı sulu boya, mürekkep ve guaj boyayla beraber kullanılarak kazıma
yoluyla değişik teknikler oluşturulabilir.

 Kuru Boya Çalışmaları


Okul öncesi çocuğunun tek başına bir resim etkinliğinde kullanmasına uygun değildir.
Çünkü yorucu, bıraktığı etki zayıf bir boya türüdür. Ancak bu tür boyalar renkli
olduklarından özellikle küçük çocukların karalamalarını yapmaları için oldukça caziptir.



 Parmak Boya Çalışmaları


Çocukların severek çalıştıkları boya tekniklerinden biri de parmak boyasıdır. Ayrıca
sulandırarak sulu boya elde etme imkânımız da vardır. Parmak boyası ile çalışmak için
masaya tek tarafı parlak kâğıtlar konmalı veya muşamba hafif ıslatılmalı. Parmak boyası
çocuklara genellikle renklendirilerek verilir. Çocuklar parmak boyası ile serbest olarak
çalışabilirler Çalışmalardan özel günler için kartlar hazırlanabilir.

Yoğurma Maddeleri


Eğitimciler tarafından planlanan bazı etkinlikler için kullanılan malzemeler, örneğin
boyama sayfaları, konuşan veya kurmalı oyuncaklar vb. çocuklara sadece tek bir doğru yol
olduğunu ve ancak bu yolu izlerse sonuca ulaşabileceğini vurgulayan, yaratıcılığa hiçbir
katkısı olmayan malzemelerdir. Oysaki oyun hamuru, tuz seramiği, plastirin vb.
yapılandırılmış malzemeler orijinal düşünmeyi, yaratıcılığı ve deneyim kazanmayı sağlayan
ve çocukları bu yönlerde cesaretlendiren sanat malzemeleridir. Ayrıca etkin öğrenme için de
çok değerli sayılırlar. Yoğurma maddeleri olarak kil, çamur, oyun hamuru, kâğıt hamuru,
seramik hamuru, talaş hamuru sayılabilir.

Yoğurma maddeleri çocukların en sevdikleri oyun malzemelerinden birisidir. Fırsat
tanındığında bu malzemeleri uzun süre mıncıklamak, yuvarlamak, yassıltmak, koparmak,
giderek istedikleri şekli vermek ve üç boyutlu çalışmalar yapabilmek onlara büyük mutluluk
verir. Birçok yoğurma malzemesinin ortak avantajı, etkinlik sona erene kadar çalışmaların
sayısız defa şekil değiştirebilme özelliğine sahip olmasıdır.

Sanat etkinlikleri sırasında tuz seramiği, kil, plastirin, kâğıt hamuru, talaş hamuru ve
mum gibi yoğurma maddeleri çocukların gelişim özelliklerine uygun şekil verme veya
çalışmalarını süslemek amacıyla kullanabilecekleri artık materyallerle birlikte kullanılabilir.
Öğretmenin yoğurma maddelerinin yanında vereceği artık materyallerin çeşitliliği çalışmaya
ilgiyi artırmada etkili rol oynamaktadır.

Çocukların bu çalışmalara ilgisini artırmak ve yaratıcılıklarını geliştirmek için yoğurma maddeleriyle birlikte küçük yuvarlak sopalar, pasta ve kurabiye kalıpları, kuru yemiş kabukları, düğmeler, boncuklar, küçük mukavva ve plastik kurular, renklendirilmiş makarnalar, şişe kapakları, ağaç kabukları, kozalaklar gibi artık
materyallerden yararlanılabilir. Öğretmen artık materyallerin hepsine aynı gün yer vermek
zorunda değildir.

Yoğurma maddelerinin kıvamı çok önemlidir. Yoğurma maddeleri ele yapışmayacak,
şekil alabilecek yumuşaklıkta, kuruduğu zaman şekli bozulmayan ve miktar yönünden de
çocuklara yetecek miktarda olmalıdır. Böylece çocukların istekli çalışması sağlanabilir.
Yoğurma maddeleri çocuklara doğal renginde veya hazırlanışı sırasında toz badana boyası
ile renklendirilerek verilebilir.

Yoğurma maddeleriyle oynamak çocuklara, yaratıcılıklarını geliştirebilecekleri engin
bir çalışma sunar. Cisimlerin katı ve sıvı durumlarını ve ikisi arasındaki farklılıkları fark
etmelerini sağlar. Dokunma duyusunu geliştirir. Büyük ve küçük kas gelişimini destekler.
Çocuklar yoğurma maddeleri ile oynarlarken duygusal olarak rahatlama sağlarlar. Ayrıca
kolay biçim alabilen bu maddeler onların istedikleri şekilleri oluşturmalarına, yeni buluşlar
ortaya koymalarına böylece sanatsal etkinliklerle ilgilerini ve yaratıcılıklarını
geliştirmelerine destek olur. Problem çözme becerilerini geliştirir.

Yoğurma maddeleriyle çalışan çocuklarla neler yapılabileceği hakkında sohbet
edilebilir. Onlara örnek verilmemelidir haber  ve büyüklerin istediği çalışmaları yapmaya
zorlanmamalıdır. Etrafı ve giysilerini kirletmemeleri için bazı önlemler alınmalıdır ama bunu
yaparken çocuğu çalışmadan soğutacak bir tutum içine girmemeye özen gösterilmelidir. İşi
bittiğinde çocukla yaptığı çalışma hakkında konuşulabilir ve daha sonra onun da katılımı ile
eseri sınıfın uygun bir köşesinde sergilenip kurumaya bırakılmalıdır.

 Tuz Seramiği
 1 bardak un
 1/2 bardak nişasta
 1 bardak soğuk su
 1 bardak tuz
 4 bardak kaynar su
 Alabildiği kadar un
Bir bardak un, nişasta ve soğuk su bir kap içinde karıştırılır. Tuz 4 bardak kaynar suda
eritilir önceki karışım yavaş yavaş kaynar suya ilave edilir. İyice karıştırdıktan sonra tencere
tekrar ateşe konulur ve iyice koyulaşıncaya kadar karıştırılarak pişirilir. Daha sonra
soğumaya bırakılır. Soğuyunca istenilen kıvama gelene kadar un ilavesi ile yoğrulur.
İstenilirse toz boya ile renklendirilir.

 Plastirin
Plastirin, kısaca kilin plastik ve yağ içeren çeşididir. Ancak kilden çok daha pahalı ve
serttir. Ayrıca daha az elastik olduğu için küçük çocuklar tarafından şekillendirilmesi kile
oranla zordur. Çocukların kullanımına elverişli duruma getirmek için plastirin ellerin
arasında yoğrulup elin sıcaklığıyla yumuşatılmalıdır. Bu da yeterli kas gücü olmayan okul
öncesi çocuğu için yorucu ve sıkıcı olabilmektedir. Bu dezavantajların yanında kil gibi masa
ya da çalışılan yere yapışmaz. Fırınlanması ya da boyanmasına gerek yoktur, çünkü çeşitli
renklerde piyasadan temin edilebilir.

Etkinlik için uygun ortamlar

 Etkinlikler İçin Uygun Ortam Hazırlama


Öğrenmede öğretmenin kendisinin istekli olması, fiziksel ortam, okul konuları görsel
işitsel araçların kullanımı oldukça etkilidir. İyi bir fiziki ortam öğrenmede yardımcıdır, aksi
ise zararlı olur. Bireyin kendi yaşantısı yoluyla meydana gelecek öğrenmede “çevre
ayarlamasının” önemi büyüktür.

Çocukların öğrenmesi sunulan öğrenme olanaklarının çocuğun öğrenme kapasitesi,
öğrenme ilgisi, öğrenme gereksinimi ve öğrenme biçimine uygunluğuyla doğrudan ilişkilidir.
Çocuğun kendini toplayabilmesinin en etkili yollarından biri çok iyi hazırlanmış
materyallerden oluşan bir ortam hazırlayarak onun öğrenmeye güdülenmesidir. Materyaller
çocukları düşünme, duyma, araştırma, deney yapma gibi etkinliklere götürür. Dolayısıyla
öğrenme ortamlarının daha kaliteli olmasını da sağlar.

Herhangi bir eğitimsel durumda iletilmesi gereken bir mesaj bir haber vardır. Mesajlar, eğitsel
materyaller aracılığıyla vericiden alıcıya taşınır. Biçimsel öğretim ortamlarında, öğrenme ve
öğretim sürecinin etkinliği, mesajların doğru olarak iletilmesiyle gerçekleşir. Bu da uygun
eğitim materyallerinin ve öğretim yöntemlerinin seçimini gerektirir.

Okul öncesi olarak tanımlanan 0-6 yaş döneminde çocukların öğrenme deneyimleri
Biçimsel ve biçimsel olmayan çevrelerde gerçekleşir. Çocuklar hem kendileri için özel
olarak yapılandırılmış ortamlarda özel öğretim yöntemleriyle ve özel öğretim araçlarıyla
öğrenirler hem de kendi kendilerine çevresel uyarıcılara yükledikleri anlamlarla öğrenirler.
Okul öncesi çocuğu için her şey bir öğrenme aracıdır. Bu yaştaki çocuğun deneyimleri
arasında her şey onun için bir oyun ve oyuncak işlevi görür.

Etkinlik: Çocuk etkinliklerinin çocuğun gelişim alanlarına etkilerini içeren cümlelerin
yazılı olduğu kartlar hazırlayarak bir torbanın içine atınız.

Sınıfta torbadan birer kart seçerek okuduğunuz cümlenin hangi gelişim alanına
girdiğini söyleyiniz.

Etkinlikten önceki hazırlıklar

 Etkinlik Öncesi Hazırlık Çalışmaları

 Etkinliklerde Kullanılabilecek Araç Gereçler


Eğitsel materyaller öğrenme sürecinde kullanılan araç gereçlerdir. Eğitim materyalleri
çocukların gereksinim duydukları bilgi, beceri ve deneyim kaynaklarına ulaşmalarına etkin
araçlardır. Eğitsel materyaller öğrenme sürecindeki iletişim kanallarıdır. Alıcı ile verici
arasında bilgi taşıyan herhangi bir şey eğitsel materyallerdir. Amacı iletişimi, bir başka
deyişle bilgiye ulaşmayı kolaylaştırmaktadır. Filmler, kitaplar, posterler, oyuncaklar,
bilgisayarlar, televizyon, radyo, gazeteler vb. materyaller eğitsel amaçlı mesaj taşıdıkları zaman
“eğitsel materyaller” olarak tanımlanır.

Eğitsel materyaller çocukların çok boyutlu gelişimini destekler, öğrenmeyi
kolaylaştırır, biçimsel eğitim ortamında eğitim programlarının can alıcı boyutunu oluşturur.
Eğitsel materyaller, eğitimsel ve gelişimsel hedeflerin gerçekleşmesinde bilinçli ve
sistematik olarak kullanılan ürünlerin tamamı olup çok geniş bir yelpazede dağılım gösterir.
Çocuğun gelişim süreci içinde sağlıklı gelişimine neden olan eğitsel materyaller, sadece
piyasada satılan, bu işin profesyonelleri tarafından üretilmiş ticari ürünlerle sınırlı değildir.
Öğrenme ve öğretme ortamının verimliliği çok sayıda pahalı, orijinal malzemenin varlığıyla
sağlanamaz.

Öğretmenlerin öğrenme ortamının verimliliğini artırmadaki sorumluluğu da çok
önemlidir. Öğretmeler çocukların gereksinimleri, ilgileri doğrultusunda düzenleyecekleri
öğrenme ortamıyla öğrenmeyi kolaylaştırırlar ve kuvvetlendirirler. Öğretmenin kendi el
becerisi ve yaratıcı düşünce gücüyle oluşturacağı her şey çocuk için yararlı olacaktır. Bazı
materyaller, tamamıyla farklı amaçlara yönelik hazırlanmış eşya, araç, nesne vb. iken
öğretmenin yaratıcılığıyla eğitsel materyal haline dönüştürebilir.

 Zemin


Okul öncesi çocuğuna eğitim veren kurumlar olsun, evde yetişkinler olsun çocuğa
resim yaptırırken zemin olarak çocuğa ucuzluğu ve kullanım kolaylığı bakımından haber verip genellikle
kâğıt kullandırırlar. Çoğunlukla da bu kâğıt, beyaz resim kâğıdı olur. Oysa her çalışmada
değişik zeminler kullandırmak gerekir. Yapılan çalışmaların farklı zeminlerde yarattığı
sonuçları görmesini sağlamak ve çocuğu bu doğrultuda çalışmaya alıştırmak, yaratıcılıkları
açısından atılacak ilk adımdır. Daha ileride, çocuğun kendisinin istediği malzeme ile birlikte
kullanacağı zemini de kendisinin seçebiliyor duruma gelmesi arzu ettiğimiz sonuçtur.

Beyaz resim kâğıdının yanı sıra renkli fon kartonları, rulo kraft kâğıtları, naylon
poşetler, köpük (strafor) panolar, kumaş, cam, metal yüzeyler, düz taşlar, şişe, kavanoz ve
çeşitli büyüklüklerde karton kutular gibi üç boyutlu yüzeylerle duvar ve doku yüzeyler
kullanılabilir.

Dokulu yüzeyleri de çeşitlendirebiliriz. Öncelikle, yalnızca gözlerimizle hissettiğimiz
(görsel doku) dokulu yüzeyler çalışmalarımızın zemini olabilir. Desenli bir duvar kâğıdı ya
da kap kâğıtları, gazete, dergi gibi basılı kâğıtlar, önceden üzerine resim yapılmış kâğıtlar
olabilir. Çocukların gelişim durumlarına göre, hazır görsel dokulu zeminler
kullanabileceğimiz gibi, çalışmamızın ön aşaması olarak zemini de çocukların kendileri,
kolaj yöntemiyle hazırlayabilirler. Örneğin, büyük boy renkli fon kartonu ya da kraft kâğıdı
üzerine yer yer gazete kâğıdı yapıştırarak farklı görsel dokuların olduğu ortak bir çalışma
zemini oluşturulabilir.

Boyalar


Zemin farklılaşınca ister istemez boyalar da çeşitleniyor. Biliyoruz ki her zemin farklı
boya ister. Okul öncesi çocuğunda kullanılması uygun gördüğümüz boyalar su ile
çözülebilen boyalar ile kuru ve pastel boya çeşitleridir. Bunların yanı sıra yetişkin
kontrolünde olmak ve her zaman kullanmamak koşuluyla çocuklara gazlı kalemleri, kumaş
ve vitray boyalarını da kullandırmak mümkündür.

Pastel Boya

Okul öncesi yaş grubunda olan çocukların tercihi daha çok pastel boyadan yanadır. Bu
boyalar kalın gövdeli oluşlarından dolayı henüz küçük kas gelişimini tamamlamamış okul
öncesi çocukları için uygundur. Özellikle yağlı pastel boyaların daha canlı renkler vermesi
ve kâğıt üzerinde rahat kayması kullanım kolaylığı sağlar. Değişik kullanımlarda farklı
sonuçlar elde edilir. Pastel boya, kalem gibi kullanıldığında renkler daha net çıkar ve farklı
kalınlıkta çizgiler oluşturulabilir.

 Kuru Boya


Kuru boyaların renkleri pastel boyalara göre daha az canlıdır. Başka bir boya ile
kullanımı zordur. İnce uçlu olmalarından dolayı ayrıntı gerektiren çalışmalar için daha
uygundur. Eğer kuru boya kullanılmak isteniyorsa iyi kaliteli, çok renk seçeneği bulunan ve
değişik sertlik derecesinde olanlar tercih edilmelidir.

 Gazlı Kalem


Elde kolay kavrayabilme özelliği ve canlı renkleri ile cezbedicidir. Çizgisel
çalışmalara daha uygundur. Gazlı kalem ile yüzey boyamak pek mümkün değildir. Kumaş
üzerine çalışmalarda sulu boya ile kullanıldığında tatlı renk geçişleri yaratır.


 Sulu Boya


Su bazlı boyaların içinde, okul öncesi eğitim kurumlarında en çok kullanılan boya,
sulu boyadır. Fakat sulu boya tekniği ve tekniğe uygun olan kâğıt türü farklıdır. 0-6 yaş
çocuğuna sulu boya tekniğini öğretemeyeceğimize göre, sulu boya yalnızca renklendirmek
amacıyla kullandırılır. Tek başına kullanımından daha çok, yağlı pastel boya ile
kullanıldığında hoşa giden sonuçlar alırız.

 Akrilik Boya


Akrilik boyalar, su bazlı boyalar içinde okul öncesi çocuğu için son derece uygun
olmasına karşın fiyatlarının yüksekliğinden dolayı, doğal olarak birçok okul öncesi eğitim
kurumlarına girememektedir. Minik tüplerde ve kavanozlarda satılmaktadır.


Kullanılan Diğer Malzemeler


Okul öncesi çocuğu için, boya malzemelerinin dışında kullanacağımız diğer
materyaller şunlardır: Her türlü kesyap (kesme-yapıştırma) malzemeleri (değişik renk ve
desende kâğıtlar, gazete ve dergi sayfaları, alüminyum folyo vb.); yoğurma materyalleri
olarak, oyun hamuru ve kil; yapıştırıcı olarak mutlaka beyaz (plastik) tutkal, Ucu küt
makaslar ve çevremizde kullanıp da attığımız (kâğıt peçete ruloları, pipetler, gazete kağıtları, kürdan, kumaş
parçaları, renklendirilmiş pamuklar, şampuan şişeleri, her boy karton kutu vb.), sağlığa
uygun, kesici olmayan, fazla yıpranmamış artık materyallerdir.

Artık materyallerin okul öncesi çocuğunun sanat eğitiminde çok önemli bir yeri vardır.
Çocuklar elleriyle tutabildikleri, kavrayabildikleri nesnelerle daha kolay iletişime girerler.
Onları birbirleriyle eşleştirir, yan yana, üst üste koyar, birbirlerine ya da başka bir düzleme
yapıştırırlar. Bunlar yabancı olmadıkları, tanıdıkları malzemelerdir.

Her artık materyali işlevinden farklı bir şeye dönüştürmek, onlar için hem zevkli bir etkinlik hem de bilişsel
gelişim sürecine bir katkı demektir. Yalnız bunları yaparken işin estetik boyutu gözden
kaçırılmamalı, ellerine geçen her malzemeyi, aynı etkinlikte yığma biçiminde
kullandırılmamalıdır. Neyi ne ile yan yana getireceğini, hangi başka malzeme ya da boyayı
kullanacağını kendisinin seçmesini -düşünme ve karar verme gibi sorumlulukları olduğunubildirerek
etkinlik yaptırılmalıdır. Böylece çocuklar hoşlanacakları bir süreç yaşarlarken,
kendi kendilerine düşünüp seçmeyi ve karar vermeyi başarmanın hazzını da tadacaklardır.

Çocuklara özel etkinlikler

ÇOCUK ETKİNLİKLERİ


 Çocukların Yaş ve Gelişim Özelliklerine Uygun Etkinlikler


Günlük yaşantı sırasında kullanılan çeşitli araç gereçler, insanların yaşamlarını
kolaylaştırıcı rol oynamaktadır. Örneğin eve elektronik bir eşya alındığında ondan en iyi
şekilde (fonksiyonel) yararlanabilmek için kullanma talimatının okunup aracın ona göre
kullanılması gerekecektir. Çünkü herhangi bir sorunla karşılaşmamak ve araçtan gereği gibi
yararlanmak buna bağlıdır.

Okul öncesi eğitim kurumlarında çalışan öğretmenlerin işlerini ise hazırladıkları
“eğitim programları” kolaylaştıracaktır. Bu kurumlardan çocuğun beklenilen düzeyde
yararlanabilmesi ve öğretmenin verimli olabilmesi, ancak eğitim programının çok iyi
bilinmesi ve uygulamasıyla mümkün olabilir.

Hangi düzeyde ve nerede olursa olsun eğitimde, çocuğun gelişim durumunu, ilgilerini,
ihtiyaçlarını, yeteneklerini ve içinde bulunduğu çevre şartlarını bilmek ve karşılaştığı
problemler hakkında fikir sahibi olmak gerekmektedir. Ancak bu durumda etkili bir
öğretimden söz edilebilir.

0-6 yaşlarını kapsayan okul öncesi dönemdeki çocuğa gerekli bilgi, beceri, tutum ve
temel alışkanlıkların kazanılması ve çocukların toplumun değer yargılarını öğrenip
uygulayabilmesi, planlı bir eğitim ve rehberlik hizmetleriyle sağlanabilir. Bu rehberlik
görevi de belli bir “eğitim programı” dâhilinde öğretmene düşmektedir.

Çocuk etkinlikleri, başta çocuğun yaş ve gelişim düzeyine olmak üzere, bulunduğu
çevrenin özelliklerine, çocuğun ve toplumun ihtiyaçlarına göre çeşitlenip şekillenmektedir.
Okul öncesi eğitim kurumlarında kullanılan etkinlikler:

 Serbest Zaman Etkinlikleri


 İlgi Köşeleri
o Evcilik Köşesi
o Blok Köşesi
o Kukla Köşesi
o Müzik Köşesi
o Kitap Köşesi
o Fen ve Doğa Köşesi
o Eğitici Oyuncak Köşesi
o Geçici İlgi Köşesi

 Sanat Etkinlikleri


o Boya Çalışmaları
o Yoğurma Maddeleriyle Çalışma
o Kâğıt Çalışmaları
o Kolaj Çalışmaları

 Türkçe Dil Etkinlikleri
 Oyun Etkinlikleri
 Müzik Etkinlikleri
 Fen ve Doğa Çalışmaları
 Okuma Yazmaya Hazırlık Çalışmaları

 Çocuklarla Birlikte Yapılabilecek Olan Etkinliklerin Çocuğun
Gelişimine Olan Etkileri

 Fiziksel Gelişime Olan Etkileri


Çocuk Etkinlikleri;

 Bedensel koordinasyonunu ve beden gücünü geliştirir.
 İnce (küçük) ve kalın (büyük) kas gelişimini destekler.
 Kendi kendine yeterli olma becerilerini geliştirir.
 Alanı ve nesneyi kullanma koordinasyonunu ve becerisini geliştirir.
 Dikkati yoğunlaştırmayı öğrenir.
 Eş güdümlü ve sıralı hareket etme kontrolünü kazandırır.

 Bilişsel Gelişime Olan Etkileri


Çocuk Etkinlikleri;

 Özellikleri itibariyle çocukların renk, şekil, boyut vb. kavram gelişimine etki
eder.
 Nesnelerin farklı özellikleriyle keşfedilmesine yardımcı olur.
 Kullanma süreci sayesinde birçok beceri geliştirir.
 Nesnelerin işlevlerini, nasıl kullandıklarını öğretir.
 Yaratıcı düşünme becerisini geliştirir.
 Matematiksel düşünme becerisini geliştirir.
 Dikkat, algı, el-göz koordinasyonu, akıl yürütme, problem çözme gibi zihinsel
işlevlerin gelişimini etkiler.
 Merak uyandırır; merak da öğrenme için temel gereksinimdir.
 Duyuların uyarılmasıyla algısal gelişimi destekler.
 Neden-sonuç ilişkilerinin anlaşılmasına yardımcı olur.
 Nesneleri kullanırken ortaya çıkan sonuçları yorumlayabilme, değiştirebilme ve
farklı yöntemleri denemeye açık olma kabiliyetini geliştirir.
 Sorunların çözümünde kendi bulduğu yöntemleri uygulamaya fırsat tanır.
 Öz güven duygusunun gelişimini sağlar.
 Keşfetme, araştırma ve özgür düşünme yeteneklerini geliştirir.
 Dünyayı ve objeleri kendi algıladığı gibi ürünlerinde yansıtarak kendini tanır ve
yeteneklerinin farkına varır.
 Neyi, neden ve nasıl yaptığı konularını sorgulayarak zihinsel aktivitelerini
harekete geçirir.

Sosyal-Duygusal Gelişime Olan Etkileri


 Boşaltım aracı olarak kullanır. Duygusal ve ruhsal doyum sağlar.
 İçinde yaşadığı küçük toplumda ürettikleri ile kendine bir yer edinerek
sosyalleşmesini sağlar.
 Çocuklar, çocuk etkinlikleri yardımıyla öğrenme yaşantılarını zenginleştirirler.
Yeni şeyler öğrenen çocuk öğrenmeye karşı güdülenir ve öğrenmekten zevk
almayı öğrenir. Çocuklar, öğrendikçe kendisine ve çevresine karşı daha fazla
güven geliştirirler.
 Çocuklar, çocuk etkinlikleri yardımıyla duygu, düşünce ve davranış örüntülerini
geliştirir ve zenginleştirirler.
 Çocuklar, çocuk etkinliklerinden zevk alırlar, eğlenirler, haz duyarlar. Olumlu
duygusal yaşantılar öğrenmeyi kolaylaştırır ve daha ilgi çekici hale getirir.
 Çeşitli şekillerde, çeşitli kişilerle ve çeşitli yollarla öğrenmenin gerçekleşmesiyle
iletişim güçlenir. Örneğin çocuk tek başına oynanan oyun materyalleriyle kişisel
gelişimini ve içsel dünyasını yansıtma şansı bulurken grup oyunlarında sosyal
ilişkileri sürdürmeyi ve grupla beraber hareket etmenin özelliklerini öğrenir.
 Çocuklar, birçok materyal arasından bir materyal tercihi yaparak inisiyatif
kullanmayı öğrenirler ve karar verme becerilerini geliştirirler.
 Etkinlikler çocuklar arasında duygu, bilgi ve sosyal değerler akışını sağlayarak
kişiler arası ilişkilerin güçlenmesine yardımcı olur. Arkadaşına bir oyuncağın
kullanımını öğreten bir çocuk, kendini işe yarar hisseder ve olumlu benlik
algısının gelişimine bu şekilde destek sağlanmış olur.
 Çocuk etkinliklerinin çeşit ve fonksiyon olarak zenginliği çocukların sembolik
düşünme kapasitesini geliştirir ve hayal dünyalarını besler.
 Çocuk etkinlikleri, çocukların ilgi alanlarının keşfedilmesine dolayısıyla kendi
kişisel gelişimlerinin desteklenmesine de en uygun ortamları sunar.
 Deneme yanılma fırsatları yaratılarak çocukların girişimciliği desteklenir.

Dil Gelişimine Olan Etkileri


Çocuk Etkinlikleri;
 Çocukların ifade edici ve alıcı dil gelişimini destekler.
 Okuma ve yazmaya hazırlar.
 Bilgi dağarcığını geliştirir.
 Ortaya çıkardığı ürünü anlatma ve oyunlarında kullanma sonucu dil gelişimine
katkıda bulunur.